2.B.2.4. Bileşiği Açık ve Bileşiği Gizli Önermeler
Bileşik önermeler mantıkta bileşiği açık ve bileşiği gizli önermeler olarak ikiye ayrılır. Bileşiği açık önermeler: Koşullu Önerme, Bağlantılı Önerme, Nedenli Önerme ve Ekli Önerme olmak üzere dörde ayrılır. Bileşiği gizli önermeler de: Özgülü Önerme, Çıkarmalı Önerme, Karşılaştırmalı Önerme ve Sınırlandırıcı Önerme olmak üzere dörde ayrılır.
1.Bileşiği açık olan önermeler
1.1.Koşullu Önerme (ise)
Çalışırsan kazanırsın.
1.2.Bağlantılı Önerme (hem…hem de, da…da, ne…ne de)
Hem Ali, hem Ayşe İstanbul’a gidecek.
1.3.Nedenli Önerme (çünkü, yani)
Çok üşüdüm, çünkü sıkı giyinmemiştim.
1.4.Ekli Önerme (ama, fakat, mamafih, lakin)
Ali sıkı giyinmişti, ama yine de hasta oldu.
2.Bileşiği gizli olan önermeler
2.1.Özgülü Önerme (ancak, sadece)
Sadece insanlar konuşarak anlaşabilir.
2.2.Çıkarmalı Önerme
Furkan dışında herkes derse zamanında geldi.
2.3.Karşılaştırmalı Önerme
Kübra, Bekir’den erken geldi.
2.4.Sınırlandırıcı Önerme
Doğuda Van’dan öteye gitmedim.
Sonraki konu: Çıkarımlar Mantığı, Çıkarım ve çıkarım çeşitleri, Karşı olum çıkarımları
bileşiği gizli önermeler de sonuçta bileşik önerme olduğuna göre onları da tümel evetleme, tikel evetleme, koşul … önermesi gibş sınıflandırmak mümkün değil midir?
Evet aslında mümkün. Amacına bağlı olarak bileşiği gizli önermelerin aslında bir ne önermesi (tümel evetleme mi, tikel evetleme mi, koşullama mı) olduğunu belirlemek mümkün. Ama öğretme amaçlı olarak ve bileşiği açık olarak görünmeyenleri de dahil edebilmek için bileşiği gizli bileşik önermeler diye ayrı bir sınıflandırma yapılmış. Teo Grünberg ve Necati Öner gibi mantıkçıların önerme çeşitleri ile ilgili açıklamalarına da bakmak yararlı olabilir.