Liberalizm ve Sosyalizm Karşılaştırması

Liberalizm ve Sosyalizm Karşılaştırması

Sosyalizm her şeyden önce toplumcu bir ideolojidir ve birey ile devlet kavramlarını toplum ekseninde çözümler. Sosyalizme göre toplum, birey karşısında bir önceliğe sahiptir. Bu öncelik ahlaki bir öncelik olduğu kadar varoluşsal bir durumu da gösterir.

Sosyalizm ve Liberalizm bir siyasal ve toplumsal düzen kurma felsefesi olan siyasal sistemler olarak birey, toplum ve devlete bakış açılarına göre birbirinden ayrılırlar.

Patatesin Tarihi ve İrlandalı Drogheda United Futbol Kulübü’nün Amblemindeki Ay Yıldız

Liberalist ve Sosyalist “İnsan Doğası” ve “Tarih” Anlayışı Karşılaştırması:

Sosyalizm tüm kuramlarını toplumsal tercihler üzerine bina etmektedir. Liberalizm ise kendisini bireye dayanarak var kılma ve geliştirme amacını taşımaktadır. Bireyi sınırlayan ve gelişmesine engel olan toplum ve devlet baskılarına karşı bireyin tarafını tutar. Bireyi her şeyin temeline oturtması sonucu onun her alanda özgür olmasını sağlamaya çalışır. Toplumu ve devleti bu alanları sınırlandıran baskı unsurları olarak değerlendirir. Devletin zorunluluğunu kabul etmekte, toplumsal ilişkilerin kaçınılmazlığını vurgulamakta ve bireyin özgürlüğünün başka bireylerin özgürlüğü sınırına kadar olduğunu belirtmektedir.

Sosyalistlere göre birey, liberallerin öne sürdüğü gibi tek başına bir varlık olmadığı gibi, bireyin karakteri, seçimleri, becerileri gibi nitelikleri de bütünüyle kişisel olarak değerlendirilemez. Sosyalistlere göre insan, toplumsal bir varlıktır ve toplum tarafından sunulan ahlaki, sosyal, düşünsel imkân ve yapıların bir ürünüdür. Başka bir deyişle insan; toplum tarafından biçimlendirilen, kişi oluşu toplumsallığı içinde olanaklı hale gelen bir varlıktır. Bu nedenle bireyi anlamak, onu atom olarak tanımakla değil, ait olduğu sosyal grubu bilmekle ilişkilidir. Sosyal grubun tarihsel bir süreçte oluşturduğu ilişkiler ağı, bireylerin de belirleyicisidir.

İnsan toplumsal bir varlık olduğundan, liberallerin tarihüstü tanımlarında olduğu gibi durağan bir insan doğasından da söz edilemez. Dahası sosyalistlere göre, liberallerin insan doğasının bencil olduğuna dair yapmış oldukları saptama, kapitalist toplumun tarihselliğinin bir sonucudur. Başka bir deyişle bencillik, insan doğasına değil, kapitalizmin özüne aittir. Bu durumda insanın rekabet eden ve çatışan çıkarlara sahip oluşu da doğal bir zorunluluktan değil, kapitalist toplumun tarihselliğinden kaynaklanır.

Sosyalizme göre sosyal ve ekonomik sorunların çözümünü, basit bireysel çabalardan çok, toplumun kendisindedir. Toplumsal durumda her bireyin mutluluk, refah ve özgürlüğü bir diğerine bağlıdır. Bu nedenle bireylerin maddi ve ahlaki eğilimleri kişisel çıkarlarına göre değil, toplumsal bir denge durumuna göre düzenlenmelidir. Toplumsal dengenin kurulabilmesi ise bir eşitlik durumu oluşturur.

Sosyalizm devletin malın, hizmetin ve işçi maaşlarının kontrolüyle bütün ekonomik gücü elinde tutması gerektiğini savunur. Sosyalizm insanların anayasa çerçevesinde belirlenen kanunlara uymasını ister.

Liberalizm ise klasik ve modern liberalizm olmak üzere iki kısma ayrılır. Klasik liberalizm devletin bir enstitünün veya kuruluşun kontrolünü elinde tutması gerektiğini savunur. Bu şekilde bu kuruluş ya da enstitünün insanlara bedava ve sürekli hizmet vermesi sağlanmış olur. Klasik liberalizm hükümetin vatandaşlarına kurallara uymaları için bir kurallar kitabı ya da anayasa dayatması gerekliliğine inanmaz. Fakat modern liberalizm bu noktada klasik liberalizmden ayrılır.

Sosyalizm ve liberalizm arasındaki farklar

1. Sosyalizm ekonomik gelişmenin ve sınıflar arası eşitsizliğin giderilmesinin ancak ve ancak devlete tüm ekonomik ve politik gücün verilmesi ile sağlanacağını savunur.
2. Klasik liberalizm devletin bir kuruluşun yönetimine halkın ücretsiz hizmet alabilmesi koşuluyla el koyabileceğini savunur. Klasik liberalizm ekonomik gelişme ve adalet için sosyalizm gibi kuralları dayatmaz.
3. Modern liberalizm devletin ekonomik ve politik gücün yanısıra vatandaşlarının sosyal yaşamında da yer alması gerektiğini savunur. Bundan dolayı modern liberalizm klasik liberalizmden ayrılır ve daha çok sosyalizme yakındır.
4. Liberalizm bireysel, sosyalizm ise kolektif aksiyona inanır.