URAP nedir ve ne iş yapar? URAP, ODTÜ (Orta Doğu Teknik Üniversitesi tarafından kurulan bir üniversite akademik performans ölçüm ve derecelendirme kuruluşudur. Her yıl çeşitli kriterlere göre hem Türkiye üniversitelerini, hem de dünya ölçeğinde 2000 kadar üniversiteyi akademik performansları açısından değerlendirmektedir.

Tübitak 2014 Yılının En Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksini açıkladı

URAP Araştırma Laboratuarı 2009 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Enformatik Enstitüsü bünyesinde kurulmuştur. URAP’ın amacı yükseköğretim kurumlarını akademik başarıları doğrultusunda değerlendirebilmek için bilimsel metodlar geliştirmek ve yapılan çalışmaların sonuçlarını kamuoyu ile paylaşmaktır.

Bu çalışmaların bir ürünü olan URAP Dünya üniversiteleri sıralaması 2000 dünya üniversitesini, URAP Türkiye Sıralaması da Türkiye’de yer alan 100’ü aşkın üniversiteyi çeşitli akademik performans kriterlerine göre sıralamaktadır.

YÖK’ün burs verdiği fakülteler

URAP sıralamaları üniversiteleri iyiler ve kötüler şeklinde ayırmayı hedeflememektedir. URAP’ın hedefi, çalışmalar sonucunda elde edilen veriler ile üniversitelerin kendi akademik performanslarını diğer üniversitelerle karşılaştırabilmesine ve belirlenen kriterlere göre gelişmeye açık yanlarını farketmelerine yardımcı olmaktır.

URAP Türkiye Sıralaması

2011’de ilan edilen son URAP Türkiye Sıralaması’nda YÖK’ün 2010 toplam yayın sıralamasında yer verdiği 125 üniversite değerlendirmeye alınmıştır. Genel sıralamanın yanısıra üniversiteler mühendislik, temel bilimler, sosyal bilimler, yaşam bilimleri, tıp ve ziraat/çevre alanlarında da sıralanmaktadır. Bunlara ek olarak 2000 yılından önce kurulan üniversitler, tıp fakültesi bulunan kurumlar ile devlet ve vakıf üniversiteleri de kendi grupları içerisinde ayrıca sıralanmaktadır.

Sıralamada, YÖK, ÖSYM, ISI Web of Science gibi açık, güvenilir kaynaklardan alınan ve yayın sayısı, kişi başına düşen yayın sayısı, atıf sayısı, kişi başına düşen atıf sayısı, toplam bilimsel döküman sayısı, kişi başına düşen toplam döküman sayısı, doktora öğrenci sayısı, doktora öğrenci oranı, kişi başına düşen öğrenci sayısı gibi bilimsel üretkenliğe dayanan veriler kullanılmaktadır. Genel Türkiye sıralaması, 2000 yılından önce kurulmuş olan üniversiteler, 2000’den sonra kurulmuş yeni üniversiteler, tıp fakültesi olan ve olmayan üniversiteler, devlet ve vakıf üniversiteleri aşağıdaki tabloda açıklanan 9 kriter üzerinden hesaplanan puanlara göre sıralanmıştır:

Genel sıralamalara ek olarak üniversiteler mühendislik, sosyal bilimler, temel bilimler, tıp, yaşam bilimleri ve ziraat – çevre bilimleri olmak üzere 6 bilimsel alana yaptıkları katkı bakımından da sıralanmaktadır. Alanların belirlenmesinde ISI’ın dergilere göre yaptığı sınıflandırma esas alınmaktadır ^[17]. Dolayısıyla, kullanılan alan kavramı fakülte ya da bölüm kavramıyla örtüşmemektedir. Örneğin; tıp fakültesi olmayan bir üniversite, bu alana dahil olan bir dergide yayın yapmışsa, tıp alanı sıralamasında yer alabilmektedir.

İstanbul Üniversitesi Dünyanın en iyi 500 üniversitesi listesine 9. kez girdi.

Alan tanımlarının bölüm ve fakülte kavramlarıyla tam olarak örtüşmemesi öğretim üyesi sayısının alanlara sağlıklı bir şekilde dağıtılmasına imkan vermemektedir. Dolayısıyla, genel sıralamada kişi başına düşen makale sayısı gibi bazı kriterler alan sıralamalarında kullanılamamaktadır. Buna karşılık alan sıralamalarında yayın kalitesini belirleyen Toplam Dergi Etki Faktörü adlı yeni bir kriter kullanılmaktadır. Bu kriter, o alandaki farklı dergilerde çıkan makale sayılarının ilgili dergilerin etki faktörleri ile çarpılmasından elde edilmektedir. Aşağıdaki tabloda alan sıralamalarında kullanılan 4 kriter ve ağırlık yüzdeleri belirtilmiştir.

URAP Dünya Sıralaması

URAP Dünya Sıralaması dünyada bilime yaptıkları katkı bakımından öne çıkan 2000 yüksek eğitim kurumunu akademik performanslarına göre sıralamaktadır. URAP’ın sıralaması içerdiği kriterler ve sıraladığı kurum sayısı bakımından Times Higher Education (İngiltere), ARWU-Jia Tong (Çin), Leiden (Hollanda), ve Webometrics (İspanya) gibi global üniversite sıralamalarından ayrılmaktadır. Mevcut sıralama sistemlerinin en iyi 250 veya 500 üniversiteyle sınırlı kalması özellikle gelişmekte olan ülkelerde yer alan üniversitelerin dünyadaki yerlerini değerlendirmelerine imkan tanımamaktadır. URAP Dünya Sıralaması çok kriterli ve daha kapsamlı bir sıralama sistemiyle bu ihtiyaca karşılık vermeyi amaçlamaktadır.

URAP Dünya sıralamasında kullanılan kriterler Türkiye sıralamasında kullanılan kriterlerle büyük ölçüde örtüşmektedir. Ancak, dünya sıralamasında değerlendirmeye alınan kurumların öğretim üyesi ve öğrenci sayılarına yönelik sağlıklı verilerin bulunmaması nedeniyle kişi başına düşen yayın ve atıf sayısı gibi kriterler değerlendirme dışında bırakılmıştır. Dünya üniversitelerinin genel sıralamasında kullanılan ana kriterler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:

URAP’ın 2011’de yayınladığı sıralamada dünya üniversiteleri Tıp, Mühendislik, Sosyal Bilimler, Temel Bilimler, Yaşam Bilimleri ve Ziraat/Çevre alanlarına yaptıkları katkı bakımından da sıralanmıştır. Alan sıralamalarında kullanılan kriterler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:

URAP Dünya Sıralaması’nda Türkiye’den 67 üniversite yer almıştır. Tıp alanında İstanbul ve Hacettepe Üniversiteleri ilk 200, mühendislik alanında ODTÜ ve İTÜ ilk 250, temel bilimlerde ODTÜ ilk 500, sosyal bilimlerde ODTÜ, Bilkent, Hacettepe ve Gazi ilk 500 içerisinde yer almıştır.